Родители и старатели

Совети за дигитално родителство

Со ширењето на интернетот, мобилните телефони и уредите поврзани со Wi-Fi, децата и младите можат да пристапат до различни платформи и содржини, речиси во секое време од денот или ноќта и од речиси секоја локација.

Поголемиот дел од времето, оваа интернет конекција е позитивна придобивка бидејќи децата користат интернет за да ја завршат домашната задача, да разговараат со пријателите, споделуваат фотографии, прават музички видеа, играат игри, користат страници за споделување датотеки и многу повеќе.

Но, знаеме дека децата се соочуваат со многу ризици преку интернет, почнувајќи од сајбер насилство, говор на омраза, сексуална злоупотреба и експлоатација, изложување на детска порнографија и многу повеќе.

Совети за дигитално родителство

unnamed

Препознајте сајбер насилство

  • Вознемирување – константно праќање навредливи, вознемирувачки и груби пораки
  • Имитирање - пробивање во туѓи кориснички сметки и праќање лажни, засрамувачки пораки во туѓо име
  • Омаловажување - пишување гласини или други неточни изјави кои може да ù наштетат на жртвата, како и слики со понижувачка содржина и срамни лични информации и нивно праќање или објавување на интернет
  • Измамување и јавно откривање – споделување туѓи лични информации или измамување некого за да ги сподели своите тајни со цел да ги препраќа на други
  • Вулгарно обраќање – праќање пораки со вулгарна содржина
  • Сајбер демнење – константно заплашување на жртвата за својата безбедност

Совети за постапување ако Вашето дете е жртва на сајбер насилство:

  • Посоветувајте ги Вашите деца да ја блокираат комуникацијата со сајбер насилниците, да не отвораат и не одговараат на електронската пошта или пораките од некој кој знаат дека е сајбер насилник.
  • Побарајте да Ви ги покажат пораките доколку се соочуваат со одреден проблем и заедно разговарајте за содржината на истите
  • Чувајте ги или печатете ги сите пораки од насилниците како докази, кои можете да им ги прикажете на интернет - провајдерите на услуги, па дури и на полицијата, кои потоа соодветно ќе може да се справат со силеџијата. 
  • Доколку личните податоци на Вашето дете се злоупотребени на интернет, можете да го пријавите случајот во Дирекцијата за заштита на лични податоци.
  • За тешки случаи на сајбер насилство, што вклучуваат закани за физичко насилство, можете да се обратите во полиција.
  • Пријавувајте ги злоупотребите на веб страниците и социјалните мрежи, кои имаат соодветни опции насочени кон блокирање на одредена личност или порака (Report или Block) или пријавување на несоодветни содржини, или со обраќање директно до администраторот.
  • Најважно од се’, зборувајте со вашите деца за тоа што прават на интернет

Што да направите ако Вашето дете е жртва на сексуална злоупотреба:

  • Не споделувајте повеќе. Не плаќајте ништо.
  • Побарајте помош.
  • Зачувајте докази, слики од екранот. Не бришете ништо.
  • Прекинете ја комуникацијата. Блокирајте ја личноста.
  • Пријавете во полиција.

Како да се однесувате со Вашето дете да ги ограничите ризиците од каква било злоупотреба:

  • Објаснете ги Вашите правила и очекувања доколку му обезбедите на вашето дете уред. Објаснете им како одговорно треба да се користи оваа технологија.
  • Договорете се за тоа што е прифатливо да се објавува и испраќа.
  • За постарите деца, можеби ќе сакате да користите примери од реалниот живот од вестите што ги илустрираат ризиците, опасностите и правните прашања.
  • Ако сакате Вашето дете да Ви верува и да ги сподели работите со Вас што ги направило, а се непријатни, па дури и надвор од Вашите етички принципи,  треба да бидете подготвени да го слушате и да  го поддржите.
  • Погрижете се Вашите деца да не додаваат странци како „пријатели“.
  • Забележете како Вашето дете комуницира со технологијата: дали го прави тоа на начин така што се менува неговото однесување кога ќе влезете во собата? Дали го исклучува компјутерот и сл.
  • Одржувајте ги највисоките поставки за приватност на сите уреди и платформи.
  • Редовно проверувајте ги тие поставки бидејќи понекогаш може да се ресетираат кога платформите вршат ажурирања или ги менуваат условите за користење.
  • Научете ги Вашите деца навистина да размислуваат пред да објавуваат или споделуваат информации.
  • Погрижете се Вашето дете да знае дека секогаш може да дојде и да разговара со Вас за сè што се случува.

Пријавете кривично дело во полиција или Јавно обвинителство.

Во МВР тоа може да се пријави и анонимно, во најблиската полициска станица, преку телефонот 192 или до Одделението за компјутерски криминал на е-пошта на Оваа е-адреса е заштитена од спамботови. Треба да ви е овозможено JavaScript за да ја видите. или на страната ,,Црвено Копче‘’.

Super User